7/11/10

Ὁ γλωσσικὸς ἐφησυχασμὸς καὶ ἡ ἄρνησις ἀποδοχῆς τῆς πραγματικότητος

τοῦ Ἀντωνίου Α. Ἀντωνάκου
Καθηγητοῦ – Κλασσικοῦ Φιλολόγου
Ἱστορικοῦ – Συγγραφέως
Ἀντιπροέδρου τοῦ Συνδέσμου τῶν Ἁπανταχοῦ Λακώνων «Ο ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ»
Β΄ Ἀντιπροέδρου τῆς Ἐπιτροπῆς Ἐνημερώσεως ἐπὶ τῶν Ἐθνικῶν Θεμάτων

Μία πρόσφατη ἔρευνα τοῦ ΟΟΣΑ γιὰ τὰ Ἑλληνόπουλα, ἀπεκάλυψε πὼς εἶναι ἀπὸ τὰ τελευταῖα στὴν Εὐρώπη στὴν δυνατότητα δημιουργίας λόγου καὶ σκέψεως. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ μὲ συνετάραξε, διεπίστωσα ὅμως, δυστυχῶς, ὅτι ἡ ἔρευνα ἀπετύπωνε τὴν πραγματικότητα, διότι τὰ Ἑλληνόπουλα τῆς ἐποχῆς τῶν ὑπολογιστῶν ἔχουν μάθει νὰ ἀπαντοῦν μονολεκτικῶς μ’ ἕνα «ναὶ» ἢ μ’ ἕνα «ὄχι». Ἔχουν ἄγνοια λεξιλογίου καὶ ἐτυμολογίας. Καὶ ἐπειδὴ τὰ παιδιά μας μαθαίνουν ἀπ’ τοὺς μεγάλους, τοὺς πολιτικοὺς καὶ τοὺς «διασήμους» τῆς τηλοψίας, ποὺ εἶναι «παραδείγματα πρὸς μίμησιν (!)» καὶ «εἴδωλα» γι’ αὐτά, μαθαίνουν, δυστυχῶς, μαζὶ μὲ τὶς φθηνὲς ἀξίες ποὺ τοὺς δίνουν καὶ τὴν λανθασμένη χρῆσι τῶν λέξεων.
Στὴν σημερινὴ γλωσσικὴ ἀνεπάρκεια φθάσαμε μετὰ τὴν ἀπομάκρυνσί μας ἀπὸ τὶς ἀξίες, ποὺ καθώριζαν ὁ,τιδήποτε τὸ ἑλληνικό. Καὶ ἦταν πολὺ φυσικὸ καὶ εὔλογο. Ὅταν οἱ ἐπίσημοι φιλόλογοι καὶ ἱστορικοί, ἀντὶ νὰ παίξουν τὸν ρόλο τοῦ Λεωνίδα, ἔπαιξαν τὸν ρόλο τοῦ Ἐφιάλτη, ἦταν βέβαιο ὅτι οἱ Θερμοπῦλες θὰ ἔπεφταν.
«Στόχος ὅλων τῶν ἐπικρίσεων», ὅπως ἀναφέρει ὁ διαπρεπὴς καθηγητὴς τῆς κλασσικῆς φιλολογίας τοῦ πανεπιστημίου τοῦ Ἀμβούργου Bruno Schnell, «ὑπῆρξε ἡ παιδεία ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ κλασσικοῦ ἑλληνισμοῦ... Ἡ κλασσικὴ Ἑλλὰς ἦταν ἐκείνη ποὺ δέχθηκε τὶς περισσότερες ἐπιθέσεις. Στὶς λέξεις μας, στὶς μεγάλες λέξεις, γκρεμίστηκε ἡ αἴσθησις καὶ ἡ σκέψις πολλῶν γενεῶν. Βεβαίως αἰσθανόμαστε τὸ βάρος αὐτῆς τῆς κληρονομιᾶς. Σωστὸ γλωσσικὸ αἴσθημα εἶναι δύσκολο νὰ ἀποκτήση αὐτὸς πού, ὅπως λέει ὁ Γκαῖτε, δὲν δίνει δεκάρα γιὰ 3.000 χρόνια ἱστορίας». [Bruno Schnell: ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ, Ἐκδόσεις Ἴνδικτος.]
Αὐτὴ ἡ οἰκτρὴ γλωσσικὴ κατάστασις, λοιπόν, εἶναι γεγονὸς ὅτι ξεκινᾷ ἀπὸ τὸ δημοτικὸ σχολεῖο, στὸ ὁποῖο λόγῳ τῶν συνεχῶν παρεμβάσεων στὴν διδασκαλία τῆς ἑλληνικῆς ἐδημιούργησαν πρὸς διδασκαλία καὶ ἐκμάθησι ἕνα ἔκτρωμα ὀνομαζόμενο κατ’ ἐπίφασιν «δημοτική».
Οἱ πυλῶνες πάνω στοὺς ὁποίους στηρίζεται τὸ γλωσσικό μας οἰκοδόμημα ἔχουν ἀρχίσει σιγὰ σιγὰ νὰ ἀποδομοῦνται καὶ νὰ ἀποκόπτωνται. Οἱ «ἀνευθυνοϋπεύθυνοι» ἐδήλωναν ἐπὶ χρόνια ὅτι ἤθελαν νὰ κάνουν τὴν γλῶσσα μας τάχα «πιὸ χρηστική».
Ξέρετε τί μοῦ θυμίζει αὐτό; Σὰν νὰ εἶναι ἡ γλῶσσα μία πελώρια ἀχανὴς αἴθουσα, ὅπου ἀκριβῶς λόγῳ τοῦ ἀπέραντου μεγέθους της ἔχει διαφόρους κίονες (πυλῶνες), οἱ ὁποῖοι κρατοῦν τὰ ἐπάνω πατώματα. Γιὰ νὰ τὴν κάνουμε λοιπὸν πιὸ χρηστικὴ καὶ νὰ μποροῦμε νὰ χορεύουμε χωρὶς νὰ μᾶς κρύβουν τὴν θέα ἢ νὰ μᾶς ἐνοχλοῦν οἱ κίονες αὐτοί, ἀρχίσαμε σιγὰ σιγὰ νὰ τοὺς ἀποκόπτουμε ἕναν πρὸς ἕνα. Οἱ κίονες ὅμως αὐτοὶ εἶχαν ὀνόματα: Ἱστορικὴ ὀρθογραφία, ἱστορικὴ γραμματική, πολυτονικό, προθέσεις, κ.λπ. Μόλις λοιπὸν κόψαμε αὐτοὺς τοὺς κίονες, ἄρχισαν οἱ πρῶτες ρωγμὲς καὶ σιγὰ σιγὰ μὲ τὸν πρῶτο ἐλαφρὸ σεισμὸ τὸ γλωσσικό μας οἰκοδόμημα ἄρχισε νὰ καταρρέη. Εἴχαμε ὅμως συχνὰ ἀπὸ τότε προειδοποιήσει ὅτι «βγάλαμε τὰ Ἀρχαῖα, θὰ βγάλουμε τὰ μάτια μας». Ἀκριβῶς ὅπως εἶχε προειδοποιήσει καὶ ὁ Κοραῆς: «Ὅποιος χωρὶς τὴν γνῶσι τῆς ἀρχαίας προσπαθεῖ νὰ ἑρμηνεύση τὴν νέα ἢ ἀπατᾶται ἢ ἀπατᾷ».
Σήμερα ὅμως, δυστυχῶς, ζοῦμε στὴν ἐποχὴ τοῦ χρήματος, τοῦ κέρδους καὶ τοῦ ἀνελέητου κυνηγιοῦ του. Ὅλα συγκλίνουν πρὸς αὐτὸ ξεχνῶντας ἢ παραβλέποντας τὴν ἀξία τῶν κλασσικῶν σπουδῶν. Μάλιστα προσφάτως, μεγάλη ἑλληνικὴ τράπεζα εἶχε χρηματοδοτήσει διαφήμισι, ὅπου ἕνας μαθητὴς ἔλεγε στὸν καθηγητή του: «Κύριε καθηγητά, τί μοῦ χρειάζονται τὰ ἀρχαῖα, ἐγὼ θὰ γίνω ἔμπορος». Καὶ τοῦ ἀπαντᾷ ὁ καθηγητής: «Ἔμπορος θὰ γίνης Λαμπρόπουλε ἀλλὰ τί ἔμπορος; Θὰ πουλᾶς μαλλὶ τῆς γρηᾶς στὰ πανηγύρια!» Στὴν συνέχεια δέ, ἡ διαφήμισις ἔδειχνε τὸν νέο ποὺ δὲν χρειαζόταν τάχα τὰ ἀρχαῖα, νὰ ἔχη διαπρέψει, χρηματοδοτούμενος ἀπὸ τὴν ἐν λόγῳ τράπεζα! Ἡ ἄνευ ὁρίων ἀναίσχυντη κερδοσκοπία σὲ ὅλο της τὸ μεγαλεῖο!!!
Διάφοροι δημοσιογράφοι, ὅσοι δὲν ἐθελοτυφλοῦσαν, κατέγραφαν, κατὰ τὸ παρελθόν, συνεχῶς στὶς ἐφημερίδες τους τὴν γλωσσικὴ ἔνδεια, ποὺ ὑπῆρχε στὰ Ἑλληνόπουλα. Περίπου τὸ ἴδιο γινόταν καὶ μὲ πολὺ δημοφιλεῖς τηλεοπτικὲς ἐκπομπὲς λόγου τοῦ σαββατόβραδου, ὅπου, χωρὶς βεβαίως τὴν δική μας συμμετοχὴ ποτὲ σὲ κάποια τέτοια ἐκπομπή, ὥστε «νὰ θέσουμε τὸν δάκτυλον εἰς τὸν τύπον τῶν ἥλων», ἐκλεκτοὶ προσκεκλημένοι διεπίστωναν «τὴν ἐκπληκτικὴ ποιότητα καὶ μοναδικότητα τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης»!
Δυστυχῶς, ὅμως, μόνο κατέγραφαν καὶ μόνο διεπίστωναν. Χωρὶς προτάσεις γιὰ τὴν λύσι τοῦ σημερινοῦ προβλήματος. Πολλοὶ δὲ ἀπὸ αὐτούς μᾶς καθησύχαζαν, ἔχοντας καὶ ἕναν παχυδερμικὸ ἐφησυχασμό, λέγοντας ὅτι ἡ γλῶσσα δὲν θὰ πάθη τίποτε.
Κι ὅμως... Παρομοίους ἐφησυχασμοὺς εἴχαμε καὶ σὲ ἄλλες περιπτώσεις... Γιὰ παράδειγμα τὸ 1989 ὁ Kristian Wilson, Πρόεδρος τῆς ἑταιρείας «Nintendo Inc.», ἔκανε μία πολὺ καθησυχαστικὴ δήλωσι, σχετικῶς μὲ τὴν εἰσβολὴ τῶν ἠλεκτρονικῶν παιχνιδιῶν στὴν ζωὴ τῶν παιδιῶν. Ἡ δήλωσις ἔλεγε τὰ ἑξῆς: «Τὰ ἠλεκτρονικὰ παιχνίδια δὲν ἐπηρεάζουν τὰ παιδιά. Ἂν π.χ. τὸ «πάκμαν» εἶχε ἐπηρεάσει τὴν γενιά μας, θὰ ἤμασταν σὲ μία σκοτεινὴ αἴθουσα καὶ θὰ χοροπηδούσαμε πάνω-κάτω καὶ δεξιά-ἀριστερά, μασουλῶντας μαγικὰ χαπάκια καὶ ἀκούγοντας μία ἐπαναλαμβανόμενη μουσική».
Λίγα χρόνια ἀργότερα, γεννήθηκαν τὰ «rave parties», ἡ μουσικὴ «techno» καὶ τὸ «ecstasy».
Γι’ αὐτὸ οἱ ὑπερβολικοὶ ἐφησυχασμοὶ μὲ βάζουν πάντοτε σὲ σκέψεις. Μᾶς καθησυχάζουν γιὰ νὰ ἐπιτύχουν πιὸ εὔκολα κάποιους ἄλλους στόχους.
Ἄν, λοιπόν, πρέπει νὰ ρίξουμε κάποιο λίθο ἀναθέματος σὲ κάποιους, οἱ ἀποδέκτες εἶναι πολλοί. Ἐκεῖνοι ποὺ ἔδιωξαν τὴν γλῶσσα καὶ τὴν ἱστορία μας ἀπὸ τὰ σχολεῖα, ἐκεῖνοι ποὺ σπιλώνουν αὐτὸν τὸν πλοῦτο μέσῳ τῆς δημοσιογραφίας ἔντυπής τε καὶ ἠλεκτρονικῆς. Κυρίως ὅμως ὁ λίθος τοῦ ἀναθέματος πρέπει νὰ εἶναι πρὸς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἐπιμελῶς ἀποκρύπτουν, συγκαλύπτουν, φονεύουν διὰ τῆς σιωπῆς καὶ θάβουν κάθε βιβλίο ἱστορίας, τὸ ὁποῖο δὲν κινεῖται στὴν γραμμὴ τῆς παγκοσμιοποιημένης ὑποτελείας καθὼς καὶ κάθε βιβλίο σχετικὸ μὲ τὴν γλῶσσα, τὸ ὁποῖο ἀποκαλύπτει τὰ σχέδια καταστροφῆς, τὴν παραπλάνησι καὶ τὴν διαστρέβλωσι τῆς ἑλληνικῆς.