τοῦ Ἀνδρέου Ν. Γεωργακοπούλου
Καθηγητοῦ Κοιτασματολογίας Πετρελαίου ΑΠΘ
Οἱ ἔρευνες γιὰ τὸν ἐντοπισμὸ κοιτασμάτων ὑδρογονανθράκων στὴν Ἑλλάδα ἄρχισαν τὴν δεκαετία τοῦ 1960 στὴν Δυτικὴ Ἑλλάδα καὶ στὸ Ἰόνιο.
Παρὰ τὴν μεθοδικὴ ἐργασία ξένων κυρίως εἰδικῶν περίπου μέχρι τὸ 1966, τὰ ἀποτελέσματα ὑπῆρξαν φτωχά. Αὐτὸ ἐν μέρει μπορεῖ νὰ δικαιολογηθῆ ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ τεχνολογία στὸν τομέα τῆς ἐρεύνης καὶ παραγωγῆς ὑδρογονανθράκων διαφέρει σήμερα πάρα πολὺ ἀπὸ αὐτὴν τῆς δεκαετίας τοῦ '60. Μὲ τὰ σημερινὰ τεχνολογικὰ δεδομένα, τὰ ἀποτελέσματα τῶν ἐρευνῶν στὴν Δυτικὴ Ἑλλάδα ἴσως νὰ ἦσαν διαφορετικά. Ἔκτοτε -ἐξαιρουμένων κάποιων περιόδων σχετικῶς συστηματικῆς προσπαθείας- οὐδέποτε ἡ Ἑλλὰς προσήγγισε τὸ θέμα τῶν ἐρευνῶν γιὰ ἀναζήτησι ὑδρογονανθράκων συστηματικῶς καὶ βάσει τῶν διεθνῶν προδιαγραφῶν.
Στὴν χώρα μας ἔγιναν συνολικῶς περίπου 270 ἐρευνητικὲς γεωτρήσεις, στὴν συντριπτική τους πλειονότητα χερσαῖες καὶ κάποιες ὑποθαλάσσιες. Γιὰ τὴν ἔκτασι καὶ τὴν γεωμορφολογία τῆς Ἑλλάδος, ὁ ἀριθμὸς αὐτὸς εἶναι ἐξαιρετικῶς μικρός, δὲν ἔγινε συστηματικῶς καὶ φυσικὰ δὲν ἀπέδωσε τὰ ἀναμενόμενα ἀποτελέσματα. Σημαντικὸ ρόλο γιὰ τὶς περιωρισμένες ἔρευνες τῆς χώρας μας κυρίως στὸ Αἰγαῖο ἀλλὰ καὶ στὸ νοτιοανατολικὸ τμῆμα τῶν ἑλληνικῶν θαλασσῶν ἔπαιξε τὸ θέμα ἀρχικῶς τῆς ὑφαλοκρηπῖδος μεταξὺ Ἑλλάδος καὶ Τουρκίας καὶ στὴν συνέχεια τὸ θέμα τῶν Ἀποκλειστικῶν Οἰκονομικῶν Ζωνῶν (ΑΟΖ). Στὰ μέσα τῆς δεκαετίας τοῦ 1970 ἀνακαλύφθηκαν ἀπὸ καναδικὲς καὶ ἀμερικανικὲς ἑταιρεῖες τὰ μοναδικὰ μέχρι σήμερα ἐκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα ὑδρογονανθράκων στὴν χώρα. Πρόκειται γιὰ τὸ κοίτασμα φυσικοῦ ἀερίου τῆς Νοτίου Καβάλας καὶ τὸ κοίτασμα πετρελαίου τοῦ Πρίνου, τὰ ὁποία ἀνακαλύφθηκαν τὸ 1972 στὴν ὑποθαλάσσια περιοχὴ Πρίνου-Καβάλας. Ἡ παραγωγὴ πετρελαίου καὶ φυσικοῦ ἀερίου ἄρχισε τὸ 1981 ἀπὸ τὴν κοινοπραξία «Ἑταιρεία Πετρελαίων Βορείου Αἰγαίου (North Aegean Petroleum Co. - NAPC)». Ἀργότερα ἀνακαλύφθηκε τὸ κοίτασμα τοῦ Βορείου Πρίνου, ἐνῶ ἡ ἐκμετάλλευσις συνεχίζεται μέχρι σήμερα ἀπὸ τὴν Ἑταιρεία Energean Oil and Gas. Ἡ ἐρευνητικὴ δραστηριότης γιὰ ἀναζήτησι κοιτασμάτων ὑδρογονανθράκων στὴν ὑπόλοιπη Ἑλλάδα, ἐκτὸς τῆς περιοχῆς Πρίνου-Καβάλας, εἶναι αὐτὴ τὴν στιγμὴ μηδενικὴ καὶ ἡ ἀναθεώρησις πολλῶν θεμάτων σχετικῶν μὲ τὴν νομοθεσία, τὶς ἀδειοδοτήσεις, τὰ κίνητρα πρὸς τοὺς ὑποψηφίους ἐπενδυτές, τὴν σύστασι εἰδικοῦ φορέως ὑδρογονανθράκων μὲ ἰσχυρὲς ἁρμοδιότητες καὶ ἄλλα συναφῆ θέματα, πάντοτε μὲ σεβασμὸ στὴν προστασία τοῦ περιβάλλοντος, θεωρεῖται -ἔστω καὶ μὲ τεράστια καθυστέρησι- ἐπιτακτικὴ ἀνάγκη, συμφώνως μὲ τὶς πλέον σύγχρονες διεθνεῖς πρακτικές.
Πέρα ὅμως ἀπὸ τὴν σύστασι τοῦ Φορέως Ὑδρογονανθράκων, ποὺ ἔχει ἤδη δρομολογηθῆ, θὰ πρέπη νὰ καθορισθῆ καὶ μία στρατηγικὴ γιὰ τὴν πολιτικὴ διευθέτησι τοῦ θέματος τῶν Ἀποκλειστικῶν Οἰκονομικῶν Ζωνῶν μὲ τὶς γειτονικές μας χῶρες, ὥστε νὰ γίνουν ἔρευνες καὶ ἐπενδύσεις στὸν τομέα τοῦ πετρελαίου καὶ τοῦ φυσικοῦ ἀερίου, οἱ ὁποῖες μὲ τὴν σειρά τους θὰ βοηθήσουν:
Καθηγητοῦ Κοιτασματολογίας Πετρελαίου ΑΠΘ
Οἱ ἔρευνες γιὰ τὸν ἐντοπισμὸ κοιτασμάτων ὑδρογονανθράκων στὴν Ἑλλάδα ἄρχισαν τὴν δεκαετία τοῦ 1960 στὴν Δυτικὴ Ἑλλάδα καὶ στὸ Ἰόνιο.
Παρὰ τὴν μεθοδικὴ ἐργασία ξένων κυρίως εἰδικῶν περίπου μέχρι τὸ 1966, τὰ ἀποτελέσματα ὑπῆρξαν φτωχά. Αὐτὸ ἐν μέρει μπορεῖ νὰ δικαιολογηθῆ ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ τεχνολογία στὸν τομέα τῆς ἐρεύνης καὶ παραγωγῆς ὑδρογονανθράκων διαφέρει σήμερα πάρα πολὺ ἀπὸ αὐτὴν τῆς δεκαετίας τοῦ '60. Μὲ τὰ σημερινὰ τεχνολογικὰ δεδομένα, τὰ ἀποτελέσματα τῶν ἐρευνῶν στὴν Δυτικὴ Ἑλλάδα ἴσως νὰ ἦσαν διαφορετικά. Ἔκτοτε -ἐξαιρουμένων κάποιων περιόδων σχετικῶς συστηματικῆς προσπαθείας- οὐδέποτε ἡ Ἑλλὰς προσήγγισε τὸ θέμα τῶν ἐρευνῶν γιὰ ἀναζήτησι ὑδρογονανθράκων συστηματικῶς καὶ βάσει τῶν διεθνῶν προδιαγραφῶν.
Στὴν χώρα μας ἔγιναν συνολικῶς περίπου 270 ἐρευνητικὲς γεωτρήσεις, στὴν συντριπτική τους πλειονότητα χερσαῖες καὶ κάποιες ὑποθαλάσσιες. Γιὰ τὴν ἔκτασι καὶ τὴν γεωμορφολογία τῆς Ἑλλάδος, ὁ ἀριθμὸς αὐτὸς εἶναι ἐξαιρετικῶς μικρός, δὲν ἔγινε συστηματικῶς καὶ φυσικὰ δὲν ἀπέδωσε τὰ ἀναμενόμενα ἀποτελέσματα. Σημαντικὸ ρόλο γιὰ τὶς περιωρισμένες ἔρευνες τῆς χώρας μας κυρίως στὸ Αἰγαῖο ἀλλὰ καὶ στὸ νοτιοανατολικὸ τμῆμα τῶν ἑλληνικῶν θαλασσῶν ἔπαιξε τὸ θέμα ἀρχικῶς τῆς ὑφαλοκρηπῖδος μεταξὺ Ἑλλάδος καὶ Τουρκίας καὶ στὴν συνέχεια τὸ θέμα τῶν Ἀποκλειστικῶν Οἰκονομικῶν Ζωνῶν (ΑΟΖ). Στὰ μέσα τῆς δεκαετίας τοῦ 1970 ἀνακαλύφθηκαν ἀπὸ καναδικὲς καὶ ἀμερικανικὲς ἑταιρεῖες τὰ μοναδικὰ μέχρι σήμερα ἐκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα ὑδρογονανθράκων στὴν χώρα. Πρόκειται γιὰ τὸ κοίτασμα φυσικοῦ ἀερίου τῆς Νοτίου Καβάλας καὶ τὸ κοίτασμα πετρελαίου τοῦ Πρίνου, τὰ ὁποία ἀνακαλύφθηκαν τὸ 1972 στὴν ὑποθαλάσσια περιοχὴ Πρίνου-Καβάλας. Ἡ παραγωγὴ πετρελαίου καὶ φυσικοῦ ἀερίου ἄρχισε τὸ 1981 ἀπὸ τὴν κοινοπραξία «Ἑταιρεία Πετρελαίων Βορείου Αἰγαίου (North Aegean Petroleum Co. - NAPC)». Ἀργότερα ἀνακαλύφθηκε τὸ κοίτασμα τοῦ Βορείου Πρίνου, ἐνῶ ἡ ἐκμετάλλευσις συνεχίζεται μέχρι σήμερα ἀπὸ τὴν Ἑταιρεία Energean Oil and Gas. Ἡ ἐρευνητικὴ δραστηριότης γιὰ ἀναζήτησι κοιτασμάτων ὑδρογονανθράκων στὴν ὑπόλοιπη Ἑλλάδα, ἐκτὸς τῆς περιοχῆς Πρίνου-Καβάλας, εἶναι αὐτὴ τὴν στιγμὴ μηδενικὴ καὶ ἡ ἀναθεώρησις πολλῶν θεμάτων σχετικῶν μὲ τὴν νομοθεσία, τὶς ἀδειοδοτήσεις, τὰ κίνητρα πρὸς τοὺς ὑποψηφίους ἐπενδυτές, τὴν σύστασι εἰδικοῦ φορέως ὑδρογονανθράκων μὲ ἰσχυρὲς ἁρμοδιότητες καὶ ἄλλα συναφῆ θέματα, πάντοτε μὲ σεβασμὸ στὴν προστασία τοῦ περιβάλλοντος, θεωρεῖται -ἔστω καὶ μὲ τεράστια καθυστέρησι- ἐπιτακτικὴ ἀνάγκη, συμφώνως μὲ τὶς πλέον σύγχρονες διεθνεῖς πρακτικές.
Πέρα ὅμως ἀπὸ τὴν σύστασι τοῦ Φορέως Ὑδρογονανθράκων, ποὺ ἔχει ἤδη δρομολογηθῆ, θὰ πρέπη νὰ καθορισθῆ καὶ μία στρατηγικὴ γιὰ τὴν πολιτικὴ διευθέτησι τοῦ θέματος τῶν Ἀποκλειστικῶν Οἰκονομικῶν Ζωνῶν μὲ τὶς γειτονικές μας χῶρες, ὥστε νὰ γίνουν ἔρευνες καὶ ἐπενδύσεις στὸν τομέα τοῦ πετρελαίου καὶ τοῦ φυσικοῦ ἀερίου, οἱ ὁποῖες μὲ τὴν σειρά τους θὰ βοηθήσουν:
1 Στὴν ἐνίσχυσι τοῦ γεωστρατηγικοῦ ρόλου τῆς πατρίδος μας.
2 Στὴν ὀρθολογικὴ ἀξιοποίησι τοῦ ἐθνικοῦ ὀρυκτοῦ πλούτου.
3 Στὴν στήριξι τῆς ἐθνικῆς οἰκονομίας καὶ τῆς οἰκονομίας τῆς περιοχῆς ὅπου ὑπάρχουν κοιτάσματα, καὶ
4 Στὴν ἐξασφάλισι θέσεων ἐργασίας.
Κλειδὶ στὴν ὁριοθέτησι τῆς ἑλληνικῆς ΑΟΖ εἶναι τὸ Καστελλόριζο, νησὶ τὸ ὁποῖο κατοικεῖται καί, κατὰ συνέπειαν, κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ ἀμφισβητήση ὅτι διαθέτει Ἀποκλειστικὴ Οἰκονομικὴ Ζώνη. Τὸ Καστελλόριζο ἀποτελεῖ ἐκ τῶν πραγμάτων σημεῖο ἀναφορᾶς ἀλλὰ καὶ κατοχυρώσεως στὸν ὑπολογισμὸ τῆς ἑλληνικῆς ὑφαλοκρηπῖδος στὴν περιοχὴ τῆς Νοτιοανατολικῆς Μεσογείου. Ἡ Ἑλλὰς καὶ ἡ Κύπρος θὰ ἔχουν κοινὰ ὅρια ὑφαλοκρηπῖδος μόνον ἐὰν ἡ ὀριοθετικὴ γραμμὴ τῆς ἑλληνοτουρκικῆς ὑφαλοκρηπῖδος χαραχθῆ μὲ βᾶσι τὴν μέση γραμμὴ μεταξὺ τῶν τουρκικῶν ἀκτῶν καὶ τῆς νήσου Στρογγύλης, ποὺ ἀνήκει στὸ σύμπλεγμα τοῦ Καστελλορίζου. Μὲ βᾶσι τὴν ἀρχὴ τῆς μέσης γραμμῆς, τὸ σύμπλεγμα τοῦ Καστελλορίζου ἐξασφαλίζει τὴν ἐπαφὴ τῆς ἑλληνικῆς μὲ τὴν κυπριακὴ ΑΟΖ. Οἱ δύο αὐτὲς παρεμβάλλονται μεταξὺ τουρκικῆς καὶ αἰγυπτιακῆς, γεγονὸς ποὺ περιορίζει σημαντικῶς τὴν τουρκικὴ ΑΟΖ στὴν ἀνατολικὴ Μεσόγειο. Πρὸς τὸ παρόν, ὅμως, ἑλληνικὴ ΑΟΖ δὲν ὑπάρχει, ἐπειδὴ ἡ Ἀθήνα δὲν τὴν ἔχει ἀνακηρύξει. Συμφώνως μὲ τὸ Διεθνὲς Δίκαιο, ἕνα παράκτιο κράτος ἀποκτᾷ ΑΟΖ μὲ μονομερῆ δήλωσι ἀνακηρύξεως. Στὴν συνέχεια, συνάπτει συμφωνίες ὁριοθετήσεως μὲ τὰ γειτονικὰ κράτη. Ἐὰν δὲν καταστῆ δυνατὴ ἡ συμφωνία ὁριοθετήσεως, ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο οἱ γειτονικὲς χῶρες λύνουν τὴν διαφορά τους εἶναι μὲ παραπομπὴ στὸ Διεθνὲς Δικαστήριο.
Δυστυχῶς, ὅταν ἡ Ἑλλὰς ξεκίνησε ἐπαφὲς μὲ τὴν Λιβύη καὶ τὴν Αἴγυπτο γιὰ τὶς ΑΟΖ, παρέβλεψε νὰ ζητήση διαβεβαιώσεις ἀπὸ τὴν τελευταία ὅτι ἡ ὁριοθέτησις θὰ γίνη βάσει τῶν ὅρων τῆς Συμβάσεως τοῦ 1982 γιὰ τὸ Δίκαιο τῆς Θαλάσσης, ποὺ προβλέπουν ὅτι τὰ νησιὰ διαθέτουν τὴν δική τους ΑΟΖ. Ἡ κατάστασις περιπλέχτηκε ἀκόμη περισσότερο ὅταν οἱ Αἰγύπτιοι ἐνημέρωσαν τὴν ἑλληνικὴ πλευρὰ πὼς θὰ ἀρχίσουν συνομιλίες γιὰ ὁριοθέτησι θαλασσίων ζωνῶν μὲ τὴν Τουρκία, τὴν στιγμὴ ποὺ οἱ δύο χῶρες δὲν διαθέτουν κἂν κοινὰ θαλάσσια σύνορα!
Ἡ Αἴγυπτος θὰ μποροῦσε νὰ διαθέτη θαλάσσια σύνορα μὲ τὴν Τουρκία μόνο ἂν δὲν ἀναγνωριστοῦν τὰ δικαιώματα τοῦ Καστελλορίζου. Ἐὰν ἡ Ἑλλὰς δεχθῆ νὰ προχωρήση σὲ ὁριοθέτησι ΑΟΖ μὲ τὴν Αἴγυπτο χωρὶς τὸν ὑπολογισμὸ τοῦ Καστελλορίζου, ἡ ἐμφανὴς συνέπεια θὰ εἶναι ἡ Ἑλλὰς νὰ μὴ ἔχη θαλάσσια σύνορα μὲ τὴν Κύπρο!
Σημειώνεται ὅτι κανένα κράτος μέχρι σήμερα στὸν κόσμο, ποὺ ἔχει πάει στὴν Χάγη, ἢ ἔχει κάνει κάποιου ἄλλου εἴδους διευθέτησι, ἢ ποὺ ἔχει ἕνα πρόβλημα στὰ θαλάσσια σύνορά του μὲ ἕνα ἄλλο κράτος, δὲν ἔχει ζητήσει ποτὲ μὰ ποτὲ νὰ ὑπάρξη μόνο ὁριοθέτησις τῆς ὑφαλοκρηπῖδος. Ὅλα τὰ κράτη τοῦ κόσμου, ἀπὸ τὸ 1982 μέχρι σήμερα, ζητοῦν ἀπὸ τὸ Διεθνὲς Δικαστήριο τῆς Χάγης, ὄχι μόνο ὁριοθέτησι τῆς ὑφαλοκρηπῖδος, ἀλλὰ πάντοτε ζητοῦν καὶ τὴν ταυτόχρονη ὁριοθέτησι τῆς ΑΟΖ! Καὶ ἡ Ἑλλὰς ὀφείλει νὰ κάνη ταυτοχρόνως καὶ τὰ δύο, ὁριοθέτησι τῆς ὑφαλοκρηπῖδος καὶ ὁριοθέτησι τῆς Ἀποκλειστικῆς Οἰκονομικῆς Ζώνης. Θὰ πρέπη τέλος νὰ ἐπισημανθῆ -καὶ οὐδόλως νὰ περνᾷ ἀπαρατήρητη- ἡ πολὺ σημαντικὴ ἐρευνητικὴ καὶ γεωτρητικὴ δραστηριότης γιὰ ἀναζήτησι ὑδρογονανθράκων ποὺ ὑπάρχει αὐτὴ τὴν στιγμὴ στὴν Ἀνατολικὴ Μεσόγειο. Οἱ συστηματικὲς ἔρευνες τοῦ Ἰσραὴλ ὡδήγησαν στὴν ἀνακάλυψι τεραστίων κοιτασμάτων φυσικοῦ ἀερίου (Leviathan, Tamar καὶ Dalit), μὲ ἐκτιμώμενα ἀποθέματα φυσικοῦ ἀερίου γιὰ τὸ Leviathan τῆς τάξεως τῶν 16 Tcf (Trillion Cubic Feet) ἢ ἀλλοιῶς 450.109 κυβ. μέτρων καὶ γιὰ τὸ Tamar τῆς τάξεως τῶν 8.4 Tcf (Trillion Cubic Feet) ἢ ἀλλοιῶς 240.109 κυβ. μέτρων.
Τὸ Ἰσραὴλ ἐξετάζει σήμερα τὶς διόδους μεταφορᾶς τοῦ φυσικοῦ ἀερίου, κυρίως πρὸς τὰ δυτικά, μὲ ἀγωγούς, καὶ τὴν δημιουργία τερματικῶν σταθμῶν ὑγροποιημένου φυσικοῦ ἀερίου (LNG) μὲ πολλὲς χῶρες, μεταξὺ τῶν ὁποίων συμπεριλαμβάνονται ἡ Ἑλλὰς καὶ ἡ Κύπρος. Ἐπιπροσθέτως, ἀναφέρεται ὅτι θὰ ξεκινήσουν γεωτρήσεις ἀπὸ τὴν ἑταιρεία Noble Energy καὶ στὴν παραχώρησι Νο. 12 στὰ κυπριακὰ χωρικὰ ὕδατα, ἔπειτα ἀπὸ διεθνῆ διαγωνισμό. Μὲ βᾶσι λοιπὸν τὰ παραπάνω, θεωρεῖται ἰδιαιτέρως σημαντικὸ νὰ ξεκινήση ἐπὶ τέλους καὶ ἡ χώρα μας τὶς ἔρευνες γιὰ ἀναζήτησι κοιτασμάτων ὑδρογονανθράκων, κάτι τὸ ὁποῖο θὰ καταστῆ δυνατὸν μόνο ἐφ’ ὅσον ἐπιλυθῆ ὁριστικῶς καὶ ἀμετακλήτως, καὶ κυρίως «ἐπὶ ἴσοις ὅροις», τὸ θέμα τῶν ΑΟΖ.
2 Στὴν ὀρθολογικὴ ἀξιοποίησι τοῦ ἐθνικοῦ ὀρυκτοῦ πλούτου.
3 Στὴν στήριξι τῆς ἐθνικῆς οἰκονομίας καὶ τῆς οἰκονομίας τῆς περιοχῆς ὅπου ὑπάρχουν κοιτάσματα, καὶ
4 Στὴν ἐξασφάλισι θέσεων ἐργασίας.
Κλειδὶ στὴν ὁριοθέτησι τῆς ἑλληνικῆς ΑΟΖ εἶναι τὸ Καστελλόριζο, νησὶ τὸ ὁποῖο κατοικεῖται καί, κατὰ συνέπειαν, κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ ἀμφισβητήση ὅτι διαθέτει Ἀποκλειστικὴ Οἰκονομικὴ Ζώνη. Τὸ Καστελλόριζο ἀποτελεῖ ἐκ τῶν πραγμάτων σημεῖο ἀναφορᾶς ἀλλὰ καὶ κατοχυρώσεως στὸν ὑπολογισμὸ τῆς ἑλληνικῆς ὑφαλοκρηπῖδος στὴν περιοχὴ τῆς Νοτιοανατολικῆς Μεσογείου. Ἡ Ἑλλὰς καὶ ἡ Κύπρος θὰ ἔχουν κοινὰ ὅρια ὑφαλοκρηπῖδος μόνον ἐὰν ἡ ὀριοθετικὴ γραμμὴ τῆς ἑλληνοτουρκικῆς ὑφαλοκρηπῖδος χαραχθῆ μὲ βᾶσι τὴν μέση γραμμὴ μεταξὺ τῶν τουρκικῶν ἀκτῶν καὶ τῆς νήσου Στρογγύλης, ποὺ ἀνήκει στὸ σύμπλεγμα τοῦ Καστελλορίζου. Μὲ βᾶσι τὴν ἀρχὴ τῆς μέσης γραμμῆς, τὸ σύμπλεγμα τοῦ Καστελλορίζου ἐξασφαλίζει τὴν ἐπαφὴ τῆς ἑλληνικῆς μὲ τὴν κυπριακὴ ΑΟΖ. Οἱ δύο αὐτὲς παρεμβάλλονται μεταξὺ τουρκικῆς καὶ αἰγυπτιακῆς, γεγονὸς ποὺ περιορίζει σημαντικῶς τὴν τουρκικὴ ΑΟΖ στὴν ἀνατολικὴ Μεσόγειο. Πρὸς τὸ παρόν, ὅμως, ἑλληνικὴ ΑΟΖ δὲν ὑπάρχει, ἐπειδὴ ἡ Ἀθήνα δὲν τὴν ἔχει ἀνακηρύξει. Συμφώνως μὲ τὸ Διεθνὲς Δίκαιο, ἕνα παράκτιο κράτος ἀποκτᾷ ΑΟΖ μὲ μονομερῆ δήλωσι ἀνακηρύξεως. Στὴν συνέχεια, συνάπτει συμφωνίες ὁριοθετήσεως μὲ τὰ γειτονικὰ κράτη. Ἐὰν δὲν καταστῆ δυνατὴ ἡ συμφωνία ὁριοθετήσεως, ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο οἱ γειτονικὲς χῶρες λύνουν τὴν διαφορά τους εἶναι μὲ παραπομπὴ στὸ Διεθνὲς Δικαστήριο.
Δυστυχῶς, ὅταν ἡ Ἑλλὰς ξεκίνησε ἐπαφὲς μὲ τὴν Λιβύη καὶ τὴν Αἴγυπτο γιὰ τὶς ΑΟΖ, παρέβλεψε νὰ ζητήση διαβεβαιώσεις ἀπὸ τὴν τελευταία ὅτι ἡ ὁριοθέτησις θὰ γίνη βάσει τῶν ὅρων τῆς Συμβάσεως τοῦ 1982 γιὰ τὸ Δίκαιο τῆς Θαλάσσης, ποὺ προβλέπουν ὅτι τὰ νησιὰ διαθέτουν τὴν δική τους ΑΟΖ. Ἡ κατάστασις περιπλέχτηκε ἀκόμη περισσότερο ὅταν οἱ Αἰγύπτιοι ἐνημέρωσαν τὴν ἑλληνικὴ πλευρὰ πὼς θὰ ἀρχίσουν συνομιλίες γιὰ ὁριοθέτησι θαλασσίων ζωνῶν μὲ τὴν Τουρκία, τὴν στιγμὴ ποὺ οἱ δύο χῶρες δὲν διαθέτουν κἂν κοινὰ θαλάσσια σύνορα!
Ἡ Αἴγυπτος θὰ μποροῦσε νὰ διαθέτη θαλάσσια σύνορα μὲ τὴν Τουρκία μόνο ἂν δὲν ἀναγνωριστοῦν τὰ δικαιώματα τοῦ Καστελλορίζου. Ἐὰν ἡ Ἑλλὰς δεχθῆ νὰ προχωρήση σὲ ὁριοθέτησι ΑΟΖ μὲ τὴν Αἴγυπτο χωρὶς τὸν ὑπολογισμὸ τοῦ Καστελλορίζου, ἡ ἐμφανὴς συνέπεια θὰ εἶναι ἡ Ἑλλὰς νὰ μὴ ἔχη θαλάσσια σύνορα μὲ τὴν Κύπρο!
Σημειώνεται ὅτι κανένα κράτος μέχρι σήμερα στὸν κόσμο, ποὺ ἔχει πάει στὴν Χάγη, ἢ ἔχει κάνει κάποιου ἄλλου εἴδους διευθέτησι, ἢ ποὺ ἔχει ἕνα πρόβλημα στὰ θαλάσσια σύνορά του μὲ ἕνα ἄλλο κράτος, δὲν ἔχει ζητήσει ποτὲ μὰ ποτὲ νὰ ὑπάρξη μόνο ὁριοθέτησις τῆς ὑφαλοκρηπῖδος. Ὅλα τὰ κράτη τοῦ κόσμου, ἀπὸ τὸ 1982 μέχρι σήμερα, ζητοῦν ἀπὸ τὸ Διεθνὲς Δικαστήριο τῆς Χάγης, ὄχι μόνο ὁριοθέτησι τῆς ὑφαλοκρηπῖδος, ἀλλὰ πάντοτε ζητοῦν καὶ τὴν ταυτόχρονη ὁριοθέτησι τῆς ΑΟΖ! Καὶ ἡ Ἑλλὰς ὀφείλει νὰ κάνη ταυτοχρόνως καὶ τὰ δύο, ὁριοθέτησι τῆς ὑφαλοκρηπῖδος καὶ ὁριοθέτησι τῆς Ἀποκλειστικῆς Οἰκονομικῆς Ζώνης. Θὰ πρέπη τέλος νὰ ἐπισημανθῆ -καὶ οὐδόλως νὰ περνᾷ ἀπαρατήρητη- ἡ πολὺ σημαντικὴ ἐρευνητικὴ καὶ γεωτρητικὴ δραστηριότης γιὰ ἀναζήτησι ὑδρογονανθράκων ποὺ ὑπάρχει αὐτὴ τὴν στιγμὴ στὴν Ἀνατολικὴ Μεσόγειο. Οἱ συστηματικὲς ἔρευνες τοῦ Ἰσραὴλ ὡδήγησαν στὴν ἀνακάλυψι τεραστίων κοιτασμάτων φυσικοῦ ἀερίου (Leviathan, Tamar καὶ Dalit), μὲ ἐκτιμώμενα ἀποθέματα φυσικοῦ ἀερίου γιὰ τὸ Leviathan τῆς τάξεως τῶν 16 Tcf (Trillion Cubic Feet) ἢ ἀλλοιῶς 450.109 κυβ. μέτρων καὶ γιὰ τὸ Tamar τῆς τάξεως τῶν 8.4 Tcf (Trillion Cubic Feet) ἢ ἀλλοιῶς 240.109 κυβ. μέτρων.
Τὸ Ἰσραὴλ ἐξετάζει σήμερα τὶς διόδους μεταφορᾶς τοῦ φυσικοῦ ἀερίου, κυρίως πρὸς τὰ δυτικά, μὲ ἀγωγούς, καὶ τὴν δημιουργία τερματικῶν σταθμῶν ὑγροποιημένου φυσικοῦ ἀερίου (LNG) μὲ πολλὲς χῶρες, μεταξὺ τῶν ὁποίων συμπεριλαμβάνονται ἡ Ἑλλὰς καὶ ἡ Κύπρος. Ἐπιπροσθέτως, ἀναφέρεται ὅτι θὰ ξεκινήσουν γεωτρήσεις ἀπὸ τὴν ἑταιρεία Noble Energy καὶ στὴν παραχώρησι Νο. 12 στὰ κυπριακὰ χωρικὰ ὕδατα, ἔπειτα ἀπὸ διεθνῆ διαγωνισμό. Μὲ βᾶσι λοιπὸν τὰ παραπάνω, θεωρεῖται ἰδιαιτέρως σημαντικὸ νὰ ξεκινήση ἐπὶ τέλους καὶ ἡ χώρα μας τὶς ἔρευνες γιὰ ἀναζήτησι κοιτασμάτων ὑδρογονανθράκων, κάτι τὸ ὁποῖο θὰ καταστῆ δυνατὸν μόνο ἐφ’ ὅσον ἐπιλυθῆ ὁριστικῶς καὶ ἀμετακλήτως, καὶ κυρίως «ἐπὶ ἴσοις ὅροις», τὸ θέμα τῶν ΑΟΖ.
Πηγή: Ἐπιτροπὴ Ἐνημερώσεως ἐπὶ τῶν Ἐθνικῶν Θεμάτων
