Ἐπιχείρησις «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ»

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ 1974

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΚΥΠΡΟΣ 1974

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΣ «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ»

Κινήσεις τῆς ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ

ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ (Ἐπιστρατευμένη ἀπὸ τὴν Πολεμικὴ Ἀεροπορία)

Τὰ δύο Β-707 τῆς Ὀλυμπιακῆς Ἀεροπορίας, SX-DBA καὶ SX-DBC, τῶν ὁποίων οἱ πτήσεις 259 πρὸς Λονδῖνο καὶ 201 πρὸς Παρίσι ἐματαιώθησαν, ἀπεγειώθησαν στὶς 13:50 γιὰ τὴν Σμύρνη μὲ ἀποστολὴ τὴν παραλαβὴ τῶν γυναικοπαίδων καὶ ἀνδρῶν τοῦ Διπλωματικοῦ Σώματος καθὼς καὶ τῶν γυναικοπαίδων καὶ ἀξιωματικῶν τοῦ ἐκεῖ κλιμακίου τοῦ ΝΑΤΟ, ὅπου καὶ ἔφθασαν σὲ 35 λεπτά. Τὸ πλήρωμα τοῦ SX-DBA ἦσαν οἱ Ζορμπᾶς (κυβερνήτης), (+)Καβάσιλας (συγκυβερνήτης), Θύμιος Καρδάσης (ἱπτάμενος μηχανικός), ἐνῷ τοῦ SX-DBC οἱ Πούλιος Ζαφειρόπουλος (κυβερνήτης), Μίλτος Χατζηγιαννάκης (συγκυβερνήτης), Γιῶργος Φιλιππίδης (ἱπτάμενος μηχανικός). Στὶς 16:40 ἀπεγειώθη τὸ πρῶτο μὲ 140 ἐπιβάτες καὶ τὸ δεύτερο μὲ 135 ἀντιστοίχως. Μετὰ ἀπὸ πτῆσι 45 λεπτῶν προσεγειώθησαν στὸ Ἑλληνικό.

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Νο 1 (Σάββατο 20 Ἰουλίου 1974)

Τὸ ζητούμενο στὴν ἀποστολὴ αὐτὴ ἦταν ἡ μεταφορὰ ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκη στὴν Λευκωσία τῆς 2ας ΜΚ, περίπου 400 καταδρομέων μὲ τὸν ἀτομικὸ ὁπλισμό τους καθὼς καὶ ἡ μεταφορὰ τοῦ βαρέως ὁπλισμοῦ τοῦ τάγματος. Τὰ μόνα κατάλληλα ἐπιβατικὰ ἀεροσκάφη τὴν δεδομένη χρονικὴ στιγμὴ ἦσαν τὰ Β-707. Ἡ πτῆσις ἀπὸ Ἀθήνα πρὸς Θεσσαλονίκη ἔγινε στὸ κανονικὸ ὕψος καὶ ἡ τελευταία προσγείωσις ἔγινε στὶς 16:10. Τὰ καύσιμα ἦσαν ἀρκετὰ γιὰ ταξείδι Θεσσαλονίκης-Κρήτης.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ 1 SX-DBC. Κυβερνήτης ὁ (+) Ἰωάννης Μυσσίρης, συγκυβερνήτης ὁ Μιλτιάδης Ἤτουνας, ἱπτάμενος μηχανικὸς ὁ (+) Διονύσιος Μεταξᾶς.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ 2 SX-DBP. Κυβερνήτης ὁ Γιῶργος Τζουτζουράκης, συγκυβερνήτης ὁ Εὐθύμιος Ἀποστολόπουλος, ἱπτάμενος μηχανικὸς ὁ Ἠλίας Καραστατήρης.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ 3 SX-DBB. Κυβερνήτης ὁ Ζαφείρης Ρουσσίδης, συγκυβερνήτης ὁ Ἀντώνης Γιαλούρης, ἱπτάμενος μηχανικὸς ὁ Σπύρος Κορακιανίτης, τεχνικὸς ἐδάφους (μηχανικὸς) ὁ Πρόδρομος Παπαϊωάννου.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ 4 SX-DBE. Κυβερνήτης ὁ (+) Νῖκος Ἀνδριανάκης, συγκυβερνήτης ὁ Λουκᾶς Γραμματικός, ἱπτάμενος μηχανικὸς ὁ Νῖκος Καϊμάκης, τεχνικὸς ἐδάφους (μηχανικὸς) ὁ Νῖκος Χρυσικόπουλος.

Διοικητὴς τῆς 2ας Μοίρας καταδρομῶν ἦταν ὁ ταγματάρχης Γιῶργος Ζβόλης καὶ ὑποδιοικητὴς ὁ ταγματάρχης Δεμέστιχας. Ἀργὰ τὸ ἀπόγευμα ἀπεγειώθησαν γιὰ τὸν ἀερολιμένα τῶν Χανίων πρὸς ἀνεφοδιασμό. (Ὁ χῶρος ποὺ ἔχει δοθῆ στὴν ΥΠΑ γιὰ ἐξυπηρέτησι ἀπὸ τὴν 115 Π.Μ. εἶναι πολὺ μικρός, ἱκανὸς νὰ φιλοξενήση μόνο 2 ἐπιβατικὰ ἀεροπλάνα.) Ὁ σχηματισμός, ἀκολουθῶντας τὴν διαδρομὴ μέσῳ Ἠπείρου, Κερκύρας, Ζακύνθου, Ἀράξου, Καλαμάτας προσεγειώθη στὴν Σούδα στοὺς παρακάτω χρόνους: Τὸ Ἀλέξανδρος 1 στὶς 21:23 καὶ ἐστάθμευσε στὴν θέσι Νο 1. Τὸ Ἀλέξανδρος 2 στὶς 21:25 καὶ ἐστάθμευσε στὴν θέσι Νο 2. Τὸ Ἀλέξανδρος 4 στὶς 21:40 καὶ ἐστάθμευσε στὸν μικρὸ τροχόδρομο, ποὺ ὁδηγεῖ ἀπὸ τὸν κυρίως διάδρομο στὴν πίστα. Τὸ Ἀλέξανδρος 3 στὶς 21:45 καὶ ἐστάθμευσε ἀπέναντι ἀπὸ τὸν μικρὸ τροχόδρομο, δεξιὰ τοῦ κυρίως διαδρόμου, ἀπ' ὅπου ξεκινᾷ ὁ μεγάλος τροχόδρομος, ποὺ ὁδηγεῖ στοὺς χώρους σταθμεύσεως τῶν μαχητικῶν ἀεροσκαφῶν. Αὐτὸς ὁ τροχόδρομος εἶχε μεγάλη κλίσι καὶ ἦταν ἀκατάλληλος γιὰ στάθμευσι. Ἐτοποθετήθησαν τροχοεμποδιστῆρες, ἀπὸ ἕνας σὲ κάθε ἀεροσκάφος ἀντὶ γιὰ δύο, λόγω ἐλλείψεως. Τὸ Ἀλέξανδρος 3, λόγῳ βάρους (μετέφερε τὸν βαρὺ ὁπλισμό), κατηφόρας καὶ βλάβης (διαρροὴ τῆς metering valve τοῦ συστήματος φρένων) ἐκύλισε πρὸς τὰ πίσω, πρὸς τὸν διάδρομο 11. Τὸ ἀεροσκάφος ἐκύλισε στὰ χαλίκια, ποὺ ὑπάρχουν στὰ πλάγια τοῦ διαδρόμου καὶ ἐκτύπησε στοὺς ἀνασχετῆρες (Barriers) μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἐκραγοῦν 2 ἐλαστικά του, νὰ ἀκινητοποιηθῆ καὶ νὰ βγῆ ἐκτὸς πτητικῆς ἱκανότητος. Μὲ τὴν ἄμεση κινητοποίησι τῶν τεχνικῶν καὶ τῶν καταδρομέων ἀπελευθερώθηκε ὁ διάδρομος καὶ ἐπαναφορτώθηκε ὁ ὁπλισμὸς στὰ ὑπόλοιπα 3 ἀεροσκάφη. Τὰ τρία ἀεροσκάφη ἦσαν ἕτοιμα ἀπὸ καύσιμα, ὁπλισμὸ καὶ καταδρομεῖς στὶς 00:30. Τὸ κάθε Β-707 εἶχε μέσα ἀπὸ 130 καταδρομεῖς καὶ τὸ Ἀλέξανδρος 4 εἶχε 140. Ὁ διοικητὴς τῆς 2ας ΜΚ ἀπέτρεψε τὴν ἄμεση ἀπογείωσι καὶ μεταφορὰ στὴν Κύπρο κωλυσιεργῶντας διαρκῶς. Γεγονὸς ὅμως ἦταν ὅτι ὁ κύριος διάδρομος τοῦ ἀεροδρομίου Λευκωσίας ἦταν κατεστραμμένος. Τὴν Κυριακή, 21 Ἰουλίου τοῦ 1974, τὸ Ἀλέξανδρος 1 μπῆκε στὸν διάδρομο 29 στὶς 01:50 καὶ περίμενε ἄδεια γιὰ ἀπογείωσι. Τὰ ἄλλα δύο θὰ ἦσαν ἕτοιμα σὲ 10 λεπτὰ λόγῳ ὑπάρξεως μίας μόνο γεννητρίας γιὰ τὴν ἐκκίνησι τῶν κινητήρων. Ἡ ἄδεια ἦρθε ἀλλὰ ἦταν γιὰ τὴν Θεσσαλονίκη, διότι ὁ διοικητὴς τῆς 2ας ΜΚ ἐζήτησε καὶ ἐπέτυχε τὴν ματαίωσι τῆς ἀποστολῆς λόγῳ τῆς μὴ ἐπαρκείας χρόνου. Τὸ Ἀλέξανδρος 1 ἀπεγειώθη στὶς 02:00 καὶ σὲ 40 λεπτὰ προσεγειώθη στὴν Θεσσαλονίκη. Τὸ Ἀλέξανδρος 2 τὸ ἀκολούθησε μετὰ μία ὥρα. Τὸ Ἀλέξανδρος 4 ἐπέστρεψε στὴν Ἀθήνα γιὰ ἀντικατάστασι τοῦ πληρώματος. Τὸ Ἀλέξανδρος 3 παρέμεινε στὴν Σούδα ὅπου ἔγινε πρόχειρη ἐπισκευὴ καὶ προωθήθηκε στὴν Ἀθήνα στὶς 20:00.

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Νο 2

Στὸ Β-707 ποὺ προσεγειώθη στὸ Ἑλληνικὸ ἔγινε ἀλλαγὴ πληρώματος μὲ τούς: Κυβερνήτη τὸν Ἰωάννη Καλεντέρη, συγκυβερνήτη τὸν Δημήτρη Δουκάκη, ἱπτάμενο μηχανικὸ τὸν Δημήτρη Καλιπόζη. Ἐπίσης ἀπεφασίσθη ἡ ἀποστολὴ ἑνὸς ἀεροσκάφους YS-11A στὴν Θεσσαλονίκη γιὰ ἀντικατάστασι τῶν ἐκεῖ πληρωμάτων τῶν Β-707 μὲ τοὺς κάτωθι: Κυβερνῆτες τοὺς Σπῦρο Κατσιλέρο καὶ Σπῦρο Χωραφᾶ, συγκυβερνῆτες τοὺς Γιῶργο Κοντέο καὶ Γιῶργο Ἀλεβιζάκη, ἱπταμένους μηχανικοὺς τοὺς Ἀποστόλη Χαλικιᾶ καὶ Χρῆστο Οἰκονόμου. Λόγῳ ἀρχαιότητος, ὁ Κατσιλέρος ὠρίσθη ἀρχηγὸς σχηματισμοῦ τῶν Β-707.

Στὶς 15:00 εἶχαν προσγειωθῆ στὴν Θεσσαλονίκη, καὶ στὶς 18:00 ἔγινε συμβούλιο γιὰ τὸ σχέδιο πτήσεως. Ἀπεφασίσθη νὰ πᾶνε ἕως τὴν Κρήτη πετῶντας πάνω ἀπὸ ἑλληνικὸ ἔδαφος, σὲ κανονικὸ ὕψος ὄχι πάνω ἀπὸ 24.000 πόδια, καὶ μετὰ πετῶντας στὰ 500 πόδια καὶ χρησιμοποιῶντας τὰ ραντὰρ τοῦ ἀεροσκάφους σὲ διαμόρφωσι χαρτογραφήσεως νὰ προσεγγίσουν τὴν Κύπρο ἀπὸ νότια. Θὰ περνοῦσαν δηλαδὴ πάνω ἀπὸ τὴν Λάρνακα σὲ πολὺ χαμηλὸ ὕψος ἔχοντας κάθετο διαχωρισμὸ 200 πόδια καὶ ὁριζόντιο μισὸ ναυτικὸ μίλι. Στὶς 20:00 τὰ τρία Β-707 (Ἀλέξανδρος 1,2,3) ἦσαν ἕτοιμα γιὰ τὴν ἀποστολή. Ὁ κατεστραμμένος κύριος διάδρομος τοῦ Ἀεροδρομίου Λευκωσίας δὲν ἐπέτρεπε προσγείωσι. Στὶς 20:40 ἡ ἀποστολὴ ἐματαιώθη καὶ ἡ δύναμις τῶν καταδρομῶν ἀπεβιβάσθη καὶ στὶς 21:35 τὰ τρία Β707 διετάχθησαν νὰ ἀναχωρήσουν γιὰ Κέρκυρα καὶ Ἄραξο γιὰ νὰ μὴ ἀποτελοῦν εὔκολο στόχο τῆς Τ.Α. Οὕτως ἢ ἄλλως ΔΕΝ ὑπῆρχε ἀεροδρόμιο στὴν Κύπρο γιὰ νὰ προσγειωθοῦν.

111 Π.Μ. (Ν. Ἀγχίαλος) Τὴν πρώτη ἡμέρα τοῦ πολέμου, Σάββατο 20 Ἰουλίου, 20ΝΜ βορείως του Ἁγ. Νικολάου Κρήτης, ἐκτὸς τοῦ ἑλληνικοῦ FIR, ἀναγνωρίζονται ἀπὸ ἀεροσκάφη τῆς Π.Α. μαχητικὰ τῆς RAF, τὰ ὁποῖα κατὰ τὴν ἀναγνώρισι ἔλαβαν ἐπιθετικὴ θέσι. Ἐπίσης, ἀεροσκάφη τοῦ 6ου Στόλου ἐκτελοῦν ἀσυνήθιστες πτήσεις ἐκτὸς τοῦ ἑλληνικοῦ FIR σὲ ἀπόστασι 60 ΝΜ νοτίως καὶ ἀνατολικῶς τῆς Κρήτης μέχρι τὴν Ρόδο, ποὺ δημιουργοῦσαν ἕνα εἶδος «φράγματος» μεταξὺ τοῦ ἑλληνικοῦ καὶ τοῦ κυπριακοῦ FIR. Ζεῦγος μαχητικῶν F-5 τῆς Π.Α. ἐμπλέκεται σὲ ἀερομαχία μὲ ζεῦγος ἀμερικανικῶν F-4 στὴν περιοχὴ τῆς Μήλου. Τὰ ἑλληνικὰ εὑρέθησαν σὲ πλεονεκτικὴ θέσι 2 φορὲς καὶ ἐζήτησαν ἄδεια ἐκτελέσεως βολῶν, ποὺ δὲν ἐνεκρίθη. Ἡ 337 ΜΑΗ (Μοίρα Ἀναχαιτίσεως Ἡμέρας) ἦταν ἐφοδιασμένη μὲ ἀεροσκάφη F-5Α/Β (Freedom Fighters). Τὴν 2α ἡμέρα τοῦ πολέμου, Κυριακὴ 21 Ἰουλίου 1974, τὸ ζεῦγος ἀναχαιτίσεως ἑτοιμότητος ἀπετελεῖτο ἀπὸ τούς: Ὑποσμηναγὸ Ἰωάννη Δινόπουλο, ἀ/φος Νο 1, Ἀρχηγὸ ζεύγους καὶ Ἀνθυποσμηναγὸ Θωμᾶ Σκαμπαρδώνη, ἀ/φος Νο 2, μὲ χαρακτηριστικὸ κλήσεως Μοίρας Ghost (Φάντασμα). Στὶς 12:00 ἐδόθη Scramble. Ὁ Νο 1 (Δινόπουλος), διεπίστωσε ὅτι δὲν λειτουργοῦσε ὁ ἀσύρματός του. Λόγῳ ὅμως ὑπερβάλλοντος ζήλου, ἀκμαιοτάτου ἠθικοῦ καὶ πολεμικῆς διεγέρσεως, τὸ ἀπέκρυψε καὶ ἔδωσε τὴν πρώτη θέσι τοῦ σχηματισμοῦ στὸν Νο 2 ἀφοῦ μὲ χειρονομίες τοῦ ἐξήγησε τὸ πρόβλημα. Ἀπεγειώθησαν καὶ ὁ Νο 2 ἦταν μπροστὰ ἀκολουθῶντας τὶς ὁδηγίες τοῦ ραντὰρ ἐδάφους Τζόκερ, μὲ τὸν Νο 1 νὰ διατηρῆ ὀπτικὴ ἐπαφή. Τὸ Τζόκερ εἰδοποίησε τὸν Νο 2 γιὰ ἐχθρικὸ σχηματισμὸ 2 ἀεροσκαφῶν. Μεταξὺ Λήμνου καὶ Ἁγ. Εὐστρατίου ἔγινε ὀπτικὴ ἐπαφὴ μὲ τὸ ζεῦγος τῶν τουρκικῶν μαχητικῶν τύπου F-102 ἐνῷ εἶχαν ταχύτητα περίπου 450 μίλια. Ἀκολούθησε ἐμπλοκή, μὲ τὸν Νο 2 νὰ βρίσκεται σὲ δύσκολη θέσι καὶ μὲ τὰ τουρκικὰ ἀεροσκάφη νὰ ἐξαπολύουν ἐναντίον του πύραυλο ΦΑΛΚΟΝ, τὸν ὁποῖο ὁ Νο 2 ἀπέφυγε μὲ πολὺ δύσκολο χειρισμό. Τὰ ἐχθρικὰ ἀεροπλάνα, προσπαθοῦσαν καὶ τὰ δύο νὰ παγιδεύσουν τὸν Νο 2. Ὁ Νο 1 ἐπενέβη ἀποφασιστικῶς καὶ ἐξαπέλυσε ἕναν πύραυλο, ποὺ ἀστόχησε λόγῳ μὴ προθερμάνσεως τοῦ συστήματος, ἀλλὰ ὁ δεύτερος, ποὺ ἐξαπέλυσε κατέρριψε τὸ τουρκικὸ F-102. Τὸ δεύτερο τουρκικὸ F-102 συνετρίβη κατὰ τὴν φᾶσι τῆς ἀναγκαστικῆς προσγειώσεως λόγῳ ἐλλείψεως καυσίμων, ἐνῷ καὶ οἱ δύο Τοῦρκοι χειρισταὶ ἀπεβίωσαν…

Μετὰ τὴν ἐπιστροφὴ στὴν Ἀγχίαλο, οἱ δύο χειρισταὶ συνελήφθησαν καὶ ὠδηγήθησαν σὲ ἀνακριτικὲς διαδικασίες!!! Σὲ κανενὸς ἀπὸ τοὺς δύο πιλότους δὲν ἀνεγράφη στὸ μητρῶο ἡ πολεμικὴ αὐτὴ ἀποστολὴ καὶ δὲν τοὺς ἐδόθη καμμία ἠθικὴ ἀνταμοιβή. Ὁ Δινόπουλος, ἐνῷ ἦταν ἥρως πρὸς μίμησι, ἐκρίθη ὑπὸ τῆς ἀναξίου καὶ ἀπαξιωτικῆς ἡγεσίας ὡς μὴ παραγωγικὸς (!!!) καὶ ἀπεστρατεύθη ὡς ἀντισμήναρχος τὸ 1987. Ὁ Σκαμπαρδώνης ἀπεστρατεύθη ὡς ταξίαρχος λίγο ἀργότερα.

Ἀξίζει νὰ σημειωθῆ ἡ προσπάθεια τῆς Τουρκικῆς προπαγάνδας γιὰ ἀποσιώπησι τῶν καταρρίψεων τῶν τουρκικῶν ἀεροσκαφῶν. Διέδιδαν παντοῦ ὅτι τὰ τουρκικὰ ἀεροσκάφη κατέρριψαν τὰ ἑλληνικά. Μετὰ ἀπὸ χρόνια, ὁ Σκαμπαρδώνης ὑπηρετοῦσε στὸ ΝΑΤΟ ὅταν συναντήθηκε μὲ ἕναν Τοῦρκο ἀεροπόρο, ὁ ὁποῖος προπαγανδίζοντας ἰσχυρίσθηκε πὼς στὴν ἀερομαχία τότε κατερρίφθησαν τὰ ἑλληνικὰ ἀεροσκάφη. Ὁ Σκαμπαρδώνης τότε τὸν ἐρώτησε ἂν μοιάζη μὲ φάντασμα, ἐξηγῶντας ὅτι αὐτὸς ἦταν στὴν ἀερομαχία καὶ ὁ Τοῦρκος αἰσθάνθηκε ἐντελῶς ἠλίθιος μὲ τὰ ψέμματα τῆς προπαγάνδας τῆς φασιστικῆς πατρίδος του. Ἀλλὰ ὅταν μέσα ἀπὸ ἐφημερίδες (Ἐλεύθερος Τύπος 18 Μαρτίου 1997) καὶ περιοδικὰ (ΠΤΗΣΗ τεύχη 81-85), ἡ παραπάνω ἀερομαχία ἔγινε γιὰ πρώτη φορὰ γνωστὴ στὸν ἑλληνικὸ λαό, ἡ τουρκικὴ προπαγάνδα κατεχώρησε πληρωμένη διαφήμισι στὸ ἀγγλικὸ περιοδικὸ COMBAT AIRCRAFT, τὸν Νοέμβριο 1997, στὴν ὁποία ἔχουν φωτογραφία τουρκικοῦ F-102 μὲ λεζάντα ὅτι αὐτὸ κατέρριψε 2 ἑλληνικὰ ἀεροσκάφη τὸ 1974!!!

112 Π.Μ. (Ἐλευσίς) Στὴν 112 Πτέρυγα Μάχης στὴν Ἐλευσίνα, ὑπῆρχαν ἐκτὸς ἀπὸ τὴν 354 μὲ τὰ Νοράτλας, ἡ 355 Μοῖρα Μεταφορῶν μὲ Ντακότα καὶ ἡ 353 Μοῖρα Ναυτικῆς Συνεργασίας μὲ Ἄλμπατρος. Διοικητὴς τῆς 112 Π.Μ. ἦταν ὁ σμήναρχος Νῖκος Μάγειρος καὶ ὑποδιοικητὴς ὁ σμήναρχος Γιῶργος Χατζηδάκης. Στὴν 112 Π.Μ., τὰ ἐκεῖ εὑρισκόμενα Νοράτλας εἶχαν ἐφοδιασθῆ μὲ λάδια καὶ καύσιμα καὶ ἦσαν ἐπιχειρησιακὰ καὶ ἑτοιμοπόλεμα. Τὰ περισσότερα ἀεροπλάνα (12) εὐρίσκοντο διασκορπισμένα σὲ ὅλα τὰ ἀεροδρόμια τῆς χώρας καὶ ἐκτελοῦσαν τὶς μεταφορὲς τῶν πολεμικῶν Μοιρῶν. Στὴν 354 Μοῖρα Μεταφορῶν στὴν Ἐλευσίνα, εἶχαν ἐνεργοποιηθῆ περὶ τὰ 45 Νοράτλας καὶ λόγῳ τῶν ἐπιστράτων ποὺ προσῆλθαν, ἔγιναν 30λεπτες πτήσεις ἐξοικειώσεως σ' ὅσους ὑπῆρξαν κυβερνῆτες. Τὰ διαθέσιμα πληρώματα ἦσαν 20.
114 ΠΜ (Τανάγρα) Τὴν Δευτέρα 22 Ἰουλίου, ὁ ἀνθυποσμηναγὸς Δημήτριος Χατζηαντωνίου, ἐτῶν 26, τῆς 343, μετὰ ἀπὸ ἀναχαίτισι τουρκικοῦ σχηματισμοῦ ἐκτελεῖ ἀναγκαστικὴ προσγείωσι λόγῳ ἀπωλείας καυσίμων. Τὸ ἀεροσκάφος ἀναφλέγεται καὶ καταστρέφεται ὁλοσχερῶς φονεύοντας τὸν χειριστή.

115 Π.Μ. (Σούδα) Στὴν 115 Π.Μ., στὴν Σούδα, ἐστάθμευαν οἱ 340 καὶ 338 Μοῖρες Ἐλαφροῦ Βομβαρδισμοῦ ἐφοδιασμένες μὲ ἀεροσκάφη F-84F. Ἡ δύναμις κάθε Μοίρας ἦταν 30 ἀεροσκάφη, δηλαδὴ σύνολο 60 ἐνῷ ὑπῆρχαν καὶ ἄλλα 50 σὲ κατάστασι διαλύσεως. Οἱ μηχανικοὶ καὶ τεχνικοὶ τῆς 340 καὶ 338 Μοίρας κατάφεραν νὰ ἐνεργοποιήσουν, μετὰ ἀπὸ διαταγὴ τοῦ ΓΕΑ, σὲ σύντομο χρονικὸ διάστημα καὶ μὲ τιτάνειες προσπάθειες, περίπου 50 F84F. Ἔτσι, ἡ 115 Π.Μ. εἶχε στὸ δυναμικό της περίπου 100 ἀεροπλάνα ἐλαφροῦ βομβαρδισμοῦ ἕτοιμα γιὰ πόλεμο. Ἀπὸ αὐτά, ἐπελέγησαν 26 γιὰ βομβαρδισμὸ στὸ σημεῖο ἀποβάσεως τῶν Τούρκων στὴν Κύπρο καὶ ἐστάλησαν στὸ ἀεροδρόμιο Ἡρακλείου. Τὰ ὑπόλοιπα ἀεροσκάφη ἐξωπλίσθηκαν πλήρως γιὰ ἀποστολὲς στὴν Τουρκικὴ ἐνδοχώρα καὶ εὐρίσκοντο ὅλα σὲ κατάσταση ἑτοιμότητος 30'. Οἱ χειρισταὶ ἐνημερώθηκαν ἐνδελεχῶς γιὰ τὶς ἀποστολές τους καὶ τὸ ἠθικὸ ἦτο ἀκμαιότατο. Διαταγὴ ἀπογειώσεως δὲν ἐδόθη ποτέ...

ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟΝ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ Τὴν Πέμπτη, 18 Ἰουλίου 1974 μετεστάθμευσαν 10 F-5Α ἀπὸ τὴν Ἀγχίαλο στὸ Καστέλι Πεδιάδος Ἡρακλείου. Τὴν Πέμπτη, 18 Ἰουλίου 1974, μὲ ἐπὶ κεφαλῆς διοικητὴ τοῦ κλιμακίου τὸν ἐπισμηναγὸ Ἀθανάσιο Μπουρολιᾶ μετεστάθμευσαν στὸ Καστέλι Πεδιάδος Ἡρακλείου τὰ 26 F-84F μὲ τὸν παρακάτω ἐξοπλισμὸ τὸ κάθε ἕνα: 1. 2 βόμβες τῶν 500 λιβρῶν (Μ-64). 2. 2 φορεῖς ρουκετῶν τῶν 5 ἰντσῶν, συνολικὰ 8. 3. 6 πυροβόλα τῶν 20 χιλιοστῶν μὲ ἀπόθεμα 600 βλήματα τὸ καθένα. 4. πύραυλοι jato γιὰ ἐπιπρόσθετη ὤσι κατὰ τὴν φᾶσι τῆς ἀπογειώσεως. Ἡ θέσις ἑτοιμότητος ἦταν τῶν 30 λεπτῶν. Μετὰ τὴν ἀπόβασι τοῦ Σαββάτου 20 Ἰουλίου, ἡ ἀποστολὴ 20 ἐξ αὐτῶν ἦταν νὰ βομβαρδίσουν τὴν τουρκικὴ ἀπόβασι στὴν Κυρήνεια μὲ διπλὴ διέλευσι καὶ ἀκολούθως νὰ κατευθυνθοῦν -ἂν μποροῦσαν- πρὸς Βηρυττό.

Ἡ ἐπιστροφὴ στὴν Ἑλλάδα ἦτο ἀδύνατος λόγῳ ἀποστάσεως καὶ συνεπῶς ἐλλείψεως καυσίμων. Ὡς ἀρχηγοὶ τετράδων ἐπελέγησαν 5 ἔμπειροι Ὑποσμηναγοί (ἐκτὸς τοῦ Μπουρολιᾶ, οἱ Λαγουβάρδος, Καλιβρετάκης, Πολυράκης, ὅλοι Κρῆτες), ἐνῷ τὰ ὑπόλοιπα ἀεροσκάφη ἐπάνδρωσαν ἄπειροι χειριστές. 15 χειριστὲς εἶχαν ἐλάχιστη ἐκπαίδευσι (8 μῆνες ἀξιωματικοί), ἐνῷ οἱ ὑπόλοιποι 5 ἕνα ἔτος στὸν συγκεκριμένο τύπο. Τὰ 20 αὐτὰ ἀεροσκάφη θὰ ἀντιμετώπιζαν τουρκικά, τὰ σύγχρονα γιὰ τὴν ἐποχὴ F-102, F-104 καὶ F-5 καὶ θὰ ἦτο ἕνας ἐντελῶς ἄνισος ἀγὼν λόγῳ ὑπερπαλαιότητος τῶν F-84F σὲ σχέσι μὲ τὰ τουρκικά. Ἦταν ἀποστολὴ αὐτοκτονίας ποὺ ἑκουσίως καὶ μὲ ἀκμαιότατο ἠθικὸ θὰ ἐπιτελοῦσαν οἱ ἀεροπόροι. Τὴν Δευτέρα 22 Ἰουλίου 1974, ὥρα 05:00 τὸ πρωί, οἱ χειριστὲς εἶναι στὰ ἀεροσκάφη περιμένοντας τὴν διαταγὴ ἀπογειώσεως. Ὥρα 05:10 σκάει ἡ πράσινη φωτοβολὶς καὶ τὰ ἀεροσκάφη ταυτοχρόνως ἐκκινοῦν τὶς μηχανές τους. Τὰ πρῶτα ἀεροσκάφη τροχοδρομοῦν πρὸς ἀπογείωσι. Ὥρα 05:15 σκάει ἡ κόκκινη φωτοβολίς, ἡ ὁποία ἀκυρώνει τὴν ἀποστολὴ μόλις πρὶν ἀπογειωθῆ τὸ πρῶτο ἀεροσκάφος τῆς ἀποστολῆς τιμωρίας τῶν Τούρκων...

Ὁ κύριος ρόλος βομβαρδισμοῦ καὶ ἀναχαιτίσεως εἶχε ἀνατεθῆ θεωρητικῶς στὶς Μοῖρες τῶν Φάντομς F-4Ε ποὺ μετεστάθμευσαν στὸ Ἡράκλειο Κρήτης. Δυστυχῶς ὅμως τόσο τὰ ἱπτάμενα πληρώματα ὅσο καὶ οἱ τεχνικοὶ δὲν ἦσαν πλήρως ἐξοικειωμένοι μὲ τὴν χρησιμοποίησι τοῦ ἀεροσκάφους αὐτοῦ. Τὸ πρωῒ τῆς Κυριακῆς 21 Ἰουλίου 1974 διετάχθη ἡ μεταστάθμευσις 4 ἀεροσκαφῶν F-4E Δ/Β ἀπὸ τὴν 117 Π.Μ (Ἀνδραβίδα) καὶ 2 F-102 ἀπὸ τὴν Τανάγρα στὸ Ἡράκλειο. Τὸ ἑτοιμοπόλεμο τῶν ἀεροσκαφῶν F-4E ἀξιολογεῖται μέχρι τότε ὡς μηδαμινὸ καὶ ἡ τεχνικὴ ὑποστήριξίς τους σχεδὸν ἀδύνατος, λόγῳ ἐλλείψεως τοῦ μηχανισμοῦ ἐλέγχου τοῦ συστήματος πυρός. Ὡς χρόνος ἑτοιμασίας τους γιὰ τὴν ἐκτέλεσι τῆς ἀποστολῆς εἶχε προβλεφθῆ ἡ 01:30-02:00 τῆς Δευτέρας 22 Ἰουλίου.

Τὴν ἴδια ἡμέρα -Κυριακὴ 21 Ἰουλίου- τὸ μεσημέρι, ἄλλα 4 F4E Δ/Β διετάχθησαν γιὰ τὴν μεταστάθμευσί τους στὸ Ἡράκλειο, ἀπὸ τὴν Ἀνδραβίδα. Τὸ Νο 3 τοῦ σχηματισμοῦ καθυστέρησε κατὰ τὴν ἀπογείωσι, στὴν συνέχεια ὅμως ἀνέπτυξε ταχύτητα καὶ προσεγειώθη πρῶτο στὸ Ἡράκλειο ὅπου ὁ Πύργος Ἐλέγχου τὸ ἐξέλαβε ὡς Νο 1 διότι δὲν εἶχε ἐνημερωθῆ γιὰ τὴν ἀλλαγὴ τοῦ ἀριθμοῦ κλήσεως. Ἀκολούθως προσεγειώθη τὸ κανονικὸ Νο 1, ποὺ ὁ πύργος ἐλέγχου τὸ ἐθεώρησε ὡς Νο 2. Ἐνῷ τὰ δύο πρῶτα ἀεροσκάφη τροχοδρομοῦσαν πρὸς τὸν χῶρο σταθμεύσεως, προσγειώνεται τὸ κανονικὸ Νο 2, ποὺ ὁ Πύργος Ἐλέγχου νομίζει ὅτι εἶναι τὸ Νο 3. Κατὰ τὴν προσγείωσι ἔσκασαν τὰ λάστιχα τῶν τροχῶν του καὶ τὸ ἀεροσκάφος ἄρχισε νὰ καίγεται. Ὁ Πύργος Ἐλέγχου βλέπει τὴν πυρκαϊὰ στὸ Νο 2 (ποὺ νομίζει ὅτι εἶναι τὸ Νο 3) καὶ ἀπὸ τὰ μικρόφωνα φωνάζει «Νο 3 ἔπιασες φωτιά». Τότε, τὸ πλήρωμα τοῦ Νο 3 ποὺ εἶχε προσγειωθῆ πρῶτο καὶ τροχοδρομοῦσε πρὸς στάθμευσιν, νομίζοντας ὅτι αὐτὸ φλέγεται, ἐκτινάσσεται!!! Τὸ δὲ φλεγόμενο ἀεροσκάφος Νο 2 ἐγκαταλείπεται καὶ καίγεται ὁλοσχερῶς. Τὸ τελευταῖο ἀεροσκάφος, τὸ Νο 4 προσεγειώθη στὴν Σούδα. Τὴν Δευτέρα 22 Ἰουλίου, οἱ χειρισταὶ 6 Φάντομ ἦσαν ἐντὸς τῶν ἀεροσκαφῶν σὲ τρίλεπτη ἐπιφυλακή.

Τελικῶς ἐδόθη διαταγὴ βομβαρδισμοῦ τοῦ τουρκικοῦ προγεφυρώματος τὴν Δευτέρα 11:07. Ἀπόστασις ἀπὸ τὸν στόχο 30' περίπου.

Στὶς 11:09 ἐδόθη ἀκύρωσις τῆς ἀποστολῆς!

Στὶς 12:24 διετάχθη ἐκ νέου ἡ ἀπογείωσις τοῦ σμήνους μὲ τὴν ἴδια ἀποστολή.

Στὶς 12:26 ἐδόθη ὁριστικὴ ματαίωσις τῆς ἀποστολῆς!!!